De eerste blindentribune buiten de Eredivisie

“De blinde topzwemster Liesette Bruinsma heeft bij de Eindhoven Qualification Meet (EQM) al jaren een podium, maar voor sportfans met een visuele beperking waren er geen voorzieningen. Daar moest verandering in komen, vond ze.”

De ‘blindentribune’ is bij het voetbal in de eredivisie al ingevoerd. Liesette Bruinsma vond dat het tijd werd dat ook andere sporten toegankelijk worden voor bezoekers met een visuele beperking. Samen met haar assistent-coach Saskia de Jonge heeft ze haar idee werkelijkheid weten te maken. Op 13 april 2024 gingen internationale topzwemmers met een visuele beperking voor de Paralympische limieten op de EQM in Eindhoven. Daar konden ook mensen met een visuele beperking bij zijn en de wedstrijden volgen vanaf de eerste blindentribune binnen het zwemmen.

Wil je meer weten over een blindentribune is of wil je een blindentribune bij een sportevenement faciliteren, in dit artikel lees je er meer over en wat de do’s en dont’s zijn.

Wat is een blindentribune en hoe werkt het?
Een blindentribune is een speciale plek in een theater, een muziekgebouw of in een stadion waar mensen met een visuele beperking, met behulp van audioapparatuur kunnen genieten van een life voorstelling, concert of sportwedstrijd. Bij het EQM in het Pieter van de Hoogenband zwemstadion vertelden de commentatoren Robin Wubben en Jan-Eggo Huininga live wat er gebeurde dat veel meer is meer dan een radioverslag. Voor de complete beleving is het omschrijven van de aankleding de plek belangrijk, maar ook zoiets alledaags als het noemen van de kleur van een badmuts. Daarnaast kregen de bezoekers zwemmaterialen in handen, zodat ze kunnen voelen van wat voor stof een badpak is gemaakt en zo een beeld krijgen wat een zwemmer aan heeft. Deze actieve vorm van audiodescriptie kan heel inspirerend zijn voor mensen met een visuele beperking. Niet alleen om een gevoel bij een sport te krijgen, maar ook om de stap te zetten om zelf te gaan
sporten.

Wat waren de reacties van:
De gasten
“Ik heb echt het gevoel dat ik er gewoon bij hoor”
“Ik heb zin om zelf weer een keer te gaan zwemmen”
De commentatoren
Parawatcher Robin Wubben- Hoe ziet een zwembad eruit? Wat is dat gefluit de hele tijd? Welke kleur heeft een zwembroek? Ik keek als commentator van de blindentribune ineens heel anders naar het(para)zwemmen.
Liesette Bruinsma - Het is supergaaf om te zien hoe de blindentribune de wereld voor mensen met een visuele handicap vergroot en verbinding creëert.
De organisatie
KNZB - Een groot succes en een inspiratie voor inclusie, diversiteit en gelijke kansen in de (zwem)sport.

De do’s en dont’s
Introductie voor de bezoekers
Zorg voorafgaand aan de wedstrijd voor een welkomstmoment voor de bezoekers, zodat ze uitleg krijgen over de plek waar ze zijn, de sport en de wedstrijd waar ze bij aanwezig zijn. Ook kunnen ze dan bijvoorbeeld wat materialen voelen om een beeld te vormen waar de commentatoren het over hebben tijdens de wedstrijd. Na de wedstrijd kan een meet en greet met de sporters een inspirerend moment voor de bezoekers zijn om hun helden te ontmoeten, vragen te stellen en ervaringen te horen.

Commentatoren
Zorg voorafgaand aan de wedstrijd samen met de commentatoren dat de techniek die je gebruikt goed werkt. En verder dat de commentatoren een goede plek hebben en headsets met koptelefoons. Let er ook op dat de frequenties van andere gebruikers in de ruimte goed op elkaar zijn afgestemd.

De tips voor commentatoren om mee te nemen in hun verhaal tijdens de wedstrijd:
Stel jezelf voor, vertel wat je naam is, hoe oud je bent, welke ervaring je hebt of connectie met de (paralympische) sport.
Omschrijf de plek waar het sportevenement plaats vindt. Hoe ziet het veld of het zwembad er bijvoorbeeld uit. Denk bij in het geval van een zwembad bijvoorbeeld aan de afmetingen, het aantal banen, de startblokken, de tribunes, de aankleding etc. Vertel ook wie er op dit moment rondlopen en waar de sporters zich bevinden.
Beschrijf bij de aanvang van de wedstrijd welke kleding de sporters aanhebben en bijvoorbeeld wathun houding is. Zien ze er bijvoorbeeld blij uit of gespannen. En vertel over de achtergronden van de sporters.
Vertel tijdens de race wat er te zien en wat er op valt aan de techniek en wat de resultaten zijn. In het geval van een paralympische sport is het interessant om mee te geven welke wat de verschillen zijn, dat er verschillende classificaties zijn, maar ook hoe de puntentelling werkt.                                          Verder is het leuk om te vertellen hoe de wedstrijd is georganiseerd. Hoeveel officials of scheidsrechters zijn er bijvoorbeeld of andere medewerkers en vrijwilligers en wat doen ze. Ook is het
interessant hoeveel vrijwilligers er zijn.

Techniek
Verdiep je van te voren in de beschikbare technieken die er zijn en welke het beste past bij de ruimte waarde wedstrijd plaats vindt. Veel bezoekers vinden het prettig om hun eigen koptelefoon mee te nemen. Check daarom van te voren goed welke headsets te gebruiken zijn bij de apparatuur die je gebruikt en communiceer dit ook naar de bezoekers die je ontvangt. Dit voorkomt teleurstellingen.

Promotie
Zorg dat je op tijd begint met de promotie van de blindentribune. Betrek hierbij organisaties die lokaal goed op de hoogte zijn voor wie dit evenement interessant kan zijn. Denk aan Koninklijke Visio, Bartiméus, Oogcafe’s, revalidatiecentra, huisartsen, scholen, sportverenigingen voor mensen met een visuele beperking etc.

Organisatie
Zorg dat voldoende medewerkers of vrijwilligers zijn om de organisatie van de blindentribune soepel te laten verlopen.

Het werkt goed als er bij de blindentribune:
Een coördinator is die alle vragen van bezoekers, techniek in het gebouw of horeca kan opvangen.
Een persoon is die alle vragen van bezoekers over het volgen van de wedstrijd via headsets, de zendapparatuur of de app kan beantwoorden
Twee personen zijn die de bezoekers bij de ingang kunnen ophalen en naar de tribune kunnen
begeleiden
Zorg voor aanvang van de wedstrijd voor een korte briefing met het team zodat iedereen weet wie wat. Dit helpt om de onduidelijkheden en potentiële problemen tijdens de wedstrijd weg te nemen. Daarnaast is het handig om van te voren met de NS af te stemmen of er extra assistentie op het station aanwezig kan zijn. En als het vervoer bij de blindentribune is inbegrepen dat er goede afspraken zijn gemaakt met een taxibedrijf.

Kostenindicatie
De kosten voor een blindentribune zijn afhankelijk van de omvang van het sportevenement, de locatie en de service die worden aangeboden. Onderstaand is een globale kostenindicatie gegeven voor een blindentribune waar plek is voor 25 bezoekers.

Hoe verder
De blindentribune zou er voor alle sporten in Nederland moeten zijn. Liesette Bruinsma zou het in de toekomst graag verder uitgerold zien. Als ik naar schaatsen in Thialf ga, ben ik afhankelijk van de persoon die naast me zit. En die is het na twee uur misschien wel zat of kan het niet zo beeldend vertellen.”

Meer informatie en advies
Blindentribunes voor mensen met een visuele beperking (visio.org)

Met speciale dank aan
Koninklijke Visio, Nationaal Fonds voor de Sport / Fonds Talenten Visuele Beperking, Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB), Axitour Communication Solutions, Liesette Bruinsma, Saskia de Jonge, Parawatcher Robin Wubben en Jan-Eggo Huininga.

Klik hier en bekijk de aftermovies:
Aftermovie KNZB
Video blindentribune Nationaal Fonds voor de Sport