“Sport heeft mijn leven gered”
In een exclusief interview met Paralympisch wielrenner Tristan Bangma, duiken we dieper in zijn opmerkelijke reis door de wereld van de sport. Als een atleet met een ongeëvenaarde vastberadenheid heeft Tristan niet alleen grenzen verlegd, maar ook harten veroverd met zijn buitengewone prestaties, ondanks zijn slechtziendheid.
Wij spraken met Tristan over wat wielrennen voor hem betekent, van zijn vroege passie voor de sport tot zijn triomfen op het wereldtoneel. Voor Tristan is wielrennen meer dan alleen een sport; het is een bron van hoop, kracht en inspiratie die zijn leven heeft veranderd.
Wat betekent wielrennen of sport in het algemeen voor jou vandaag de dag?
“Sport heeft mijn leven gered. Het heeft mij weer laten inzien dat er altijd kansen en mogelijkheden zijn. In mijn puberteit had ik veel moeite met het accepteren van mijn visuele beperking. Ik had het gevoel dat ik anders was dan anderen en er niet bij hoorde, ik voelde mij eenzaam. Door het wielrennen heb ik weer een houvast gekregen. Ik heb ingezien dat ik daadwerkelijk een toekomst heb en dat er overal kansen zijn. Ik kan niet op een solofiets fietsen, omdat ik slechtziend ben, maar de tandem is daar de oplossing voor. Zo’n fiets is iets heel simpels, maar daardoor heb ik wel leren inzien dat er voor alles een oplossing is. Dus ja… wielrennen heeft mij gevormd als mens.”
Voordat je erachter kwam dat je slechtziend bent, was wielrennen toen ook een passie?
“Als klein jongetje had ik al de droom om profwielrenner te worden. Mijn vader heeft altijd veel lange afstanden gefietst en wielrennen stond altijd aan op tv. Het is mij dus echt met een paplepel ingegoten. Op mijn achtste kreeg ik een mountainbike voor mijn verjaardag, daar ging ik met mijn vader mee de bossen in, een echt avontuur. Toen mijn zicht slechter werd leek mijn droom in duigen te vallen, maar we gingen samen opzoek naar een oplossing. En zo zijn we op de tandem gekomen, die heeft eigenlijk mijn droom gered.”
Hoe ziet een typische dag van Tristan Bangma eruit tijdens het trainingsseizoen?
“Het wisselt heel erg per periode. Ik ben nu net terug uit Australië. Een typische dag daar was opstaan, ontbijten, vijf uur trainen, terugkomen, rusten, wat werken op mijn laptop, wat eten en dan naar bed. Dat is dan een dag in januari, waar we vooral veel bezig zijn met uren maken. Het weer in Nederland is niet altijd goed, daarom zoeken we vaak de zon op.”
Er is dus niet echt een typische dag?
“Nee, dat klopt inderdaad. Toen ik echt nog baansprinter was, in 2014 tot 2016, heb ik mij vooral gefocust op de kilometer, samen met m’n piloot Teun Mulder met wie ik goud gewonnen heb op de Paralympische Spelen in Rio de Janeiro. Toen was elke week eigenlijk hetzelfde. Dan heb je vaste uren op de wielerbaan. Zo deden we elke dinsdagochtend starttraining, donderdagochtend was het krachttraining en zo was elke dag wel hetzelfde ingericht toen.”
En wat doe je naast het trainen?
“Ik studeer bedrijfseconomie, daar ben ik veel mee bezig. Daarnaast steek ik ook veel energie in het zo goed mogelijk vormgeven van tandemteam Bangma. Sponsoren, het geven van keynotes etc. Verder is wielrennen een materiaalsport, dit kost veel tijd. Denk aan het juiste materiaal, onderhoud en innovatie. Het is een doorlopend proces dat nooit echt af is. Soms denk je dat de fiets compleet is, maar er komt altijd weer iets nieuws op de markt dat beter is.”
Hoe ga je om met winst?
“Zelfs na een overwinning blijft het een zoektocht naar wat we anders kunnen doen om beter te worden. Succes brengt uitdagingen met zich mee. Na een reeks overwinningen, zoals vorig jaar op het WK, was het voor mij lastig te bepalen hoe ik ermee om moest gaan. De weg naar de top zit vol hobbels. En als je er eenmaal bent, moet je vechten om daar te blijven, want iedereen probeert jou in te halen.”
Kun je ons wat vertellen over de steun en begeleiding die je hebt ontvangen van coaches, familie en vrienden tijdens je carrière in de sportwereld?
“Zonder mensen om me heen, vooral mijn ouders, was het nooit gelukt. Ik fiets nog steeds met mijn vader op de tandem. Omdat ik soms afhankelijk ben, helpen ze mij met veel, zo brengt mijn moeder mij op de gekste tijden naar Schiphol.
Daarnaast is het vertrouwen in je piloot ook erg belangrijk. En een goede coach natuurlijk, ik vind het fijn om met mijn coach niet alleen maar over het trainen te praten, maar ook over bijzaken bijvoorbeeld. Dit kan je helpen meerdere uitdagingen te overwinnen. De prijzen die ik heb gewonnen zijn daarom dan ook onze prijzen.”
Ben je dagelijks met je coach?
“Nee dat weer niet, maar we hebben wel veel contact, over het trainingsschema en hoe het met mij gaat. Het is dus erg afwisselend. Nu wordt het wel weer wat intensiever, omdat we het WK baanwielrennen hebben over 2 weken.
Je bent ambassadeur bij Fonds voor Talenten met een Visuele Beperking. Wat zou je graag willen doen/wat is je ambitie?
“Sport heeft mij gevormd als mens, en laten inzien dat alles mogelijk is. Dit verhaal wil ik graag delen met mensen die soms moeilijke momenten kennen in hun leven. Dit kan van alles zijn, van het accepteren van een beperking tot moeilijke keuzes moeten maken voor werk en studie, om die mensen te laten zien dat iedereen zijn of haar droom kan najagen, ongeacht de situatie.”
Je hebt een financiële bijdrage van het Nationaal Fonds voor de Sport ontvangen. Wat heeft dit voor jou betekend? Hoe heeft dit jouw leven veranderd?
“Wielrennen is een dure sport. Op het niveau dat wij acteren is het juiste materiaal cruciaal. Een racetandem is heel specifiek en kan je niet kopen bij de fietsenmaker om de hoek. Wij hebben de perfecte fiets voor ons ontwikkeld. Hiermee behalen we tijdwinst, dit kan het verschil zijn tussen goud en zilver. De financiële bijdrage zal dus een belangrijke factor spelen in het behalen van mijn doel, namelijk goud in Parijs.”
In hoeverre denk je dat het belangrijk is om financiële steun te ontvangen van organisaties zoals het Nationaal Fonds voor de Sport voor mensen met een beperking die actief willen deelnemen aan sport?
“Ik vind een financiële bijdrage van groot belang, omdat voor veel mensen de reden om iets wel of juist niet te doen geld is. Veel is duur anno 2024 en al helemaal in sporten zoals wielrennen. Financiële bijdragen van fondsen hebben ervoor gezorgd dat ik kon winnen en dit heeft ervoor gezorgd dat ik nog meer kansen zag. Ik heb daar veel geluk in gehad, maar voor veel mensen is geld hierin een beperking. Vaak besluiten ze hierdoor iets toch niet te doen.”
Wat is je sportdroom en toekomstperspectief?
“Moeilijke vraag hoor, ooit was mijn droom om goud te winnen op de Spelen, nou dat is gelukt. Voor dit jaar is mijn droom om opnieuw goud te winnen, maar dan in Parijs! Maar mijn droom gaat verder dan het winnen van medailles alleen. Ik wil zoveel mogelijk mensen inspireren met wat ik doe. Niet per se om allemaal topsporters te worden, maar om vooral te laten zien dat iedereen zijn eigen droom kan najagen. En wat betreft mijn toekomstplannen? Ik zie mezelf over vijf jaar misschien wel in LA. Maar de weg ernaartoe zal anders zijn dan nu. Mijn streven is om verder te professionaliseren.”
Wil je meer weten over sporten met een visuele beperking, kijk dan op www.zichtbaarsportief.nl
Iedereen moet kunnen sporten en bewegen. Voor mensen die blind of slechtziend zijn, is dit niet altijd vanzelfsprekend. Het vinden van een sport of reizen naar de vereniging kan lastig(er) zijn. Zichtbaar Sportief zet zich gezamenlijk in om sport en bewegen voor iedereen mogelijk te maken, in zijn of haar eigen omgeving en onder deskundige begeleiding. Op de website www.zichtbaarsportief.nl is informatie te vinden voor sporters, trainers/coaches en sportprofessionals. Zo vind je er bijvoorbeeld 26 sporten die je in Nederland kunt doen, informatie over waar je hulp kunt vragen als jij opzoek bent naar een leuke sportvereniging en een agenda met allerlei leuke sportevenementen zoals multisportdagen. Voor trainers/coaches en professionals die in de sport werken is er ook een hoop te vinden, bijvoorbeeld de e-learning over het trainen/coachen van sporten met een visuele beperking. Heb je een vraag of een leuk idee voor op de website, laat het ons weten via: i.teune@gehandicaptensport.nl